De Waarde van Geld

Het was inmiddels negen maanden geleden dat ik geld in mijn handen had gehad. Dat ik geld gevoeld had, aangeraakt had, het knisperende geluid van briefgeld hoorde en het papier in mijn handen voelde. Het was zo lang geleden dat ik van schrik niet wist ik wat ik ermee moest.

Het geld was niet eens mijn eigen geld. Ik was te gast bij vrienden in Lyon en het was mijn beurt om naar de markt te gaan en inkopen te doen. Ik accepteerde het, want vond dat ik geen slaaf mocht zijn van mijn principes.

Maar makkelijk was het niet!

Ik liep maar van de ene kant van de markt naar de andere. Het was een lange straat met veel kraampjes. Ik probeerde elke koopvrouw en -man aan te kijken, om te bepalen of ze wel aardig genoeg zijn. Ik keek niet eens zozeer naar de groenten of naar het fruit, maar vooral naar de persoon aan wie ik mijn geld zou geven...

Uiteindelijk - om de impasse te doorbreken - kocht ik opeens een paar appels in de eerste de beste kraam. Daarna had ik nog 19 euro om uit te geven aan overige groente en fruit. Bij de ene kraam koos ik wat komkommers, en bij de andere peren. Het was een feest en elke keer als ik het geld weer aan iemand gaf zag ik de hoeveelheid verkleinen en mijn tas zwaarder worden.

En bij elke uitgave werd ik weer meer bewust van wat geld kan beteken, wat het waard is. Wat geld betekent voor iemand, waar het voor nodig kan zijn. Wat iemand ermee kan doen.

Voor mij is geld eigenlijk altijd wel vanzelfsprekend geweest. Opgegroeid in een land met veel welvaart, ook al in relatieve armoede, en goed geschoold, wist ik eigenlijk niet beter dan dat geld er altijd wel was. Het vangnet is daar en mogelijkheden zijn altijd te over geweest om geld te verdienen. Een baantje is zo gevonden! Maar zelfs zonder geld of met weinig geld kon ik mijn vrij eenvoudig mijn weg vinden.

Maar zoveel anders is het voor wie geld geen vanzelfsprekendheid is. Geld is iets waar veel personen tegenop kijken. Geld is macht, de mogelijkheid om dingen voor elkaar te krijgen. Zonder geld geen macht, zonder geld geen basis, geen mogelijkheden, geen eten, geen school, geen... waardigheid. Waarom?

Geld is dan zoveel anders dan wat het voor mij is. Geld is iets wat je begeert, iets wat je nodig hebt om meer welvaart te krijgen, geluk te vinden. Geld als gelukbrenger. Hoe meer geld, hoe meer geluk. Pas later komt het besef dat dit bedrog is, maar vaak komt dit besef te laat.

De waarde van geld is complex. Het is iets dat voor iedereen wel een beetje anders is. Hoe waardeer jij geld? Ben je er afhakelijk van, of red je je ook zonder? Heb je altijd meer nodig of mag het ook een onsje minder zijn?

Het krediet dat doorliep

Eerst was er niets. Zelfs het luchtledige was er nog niet. Maar plotseling was er iets, eerst nietig en klein maar tegelijkertijd groot en alomvattend. Het gaf en het nam. Tot het aan zijn einde kwam.

Dit is het verhaal van het krediet dat altijd maar doorliep. Er kwam gewoon geen eind aan. Het krediet zag het licht met een handtekening op papier, met een druk op de knop en de extra nullen op de bankrekening.

Het krediet was blij. Het keek rond, snuffelde hier en rook nog eens daar. Het voelde allemaal erg goed aan. Het krediet dacht verder niet na, het was gewoon zonder poespas in staat om lopend altijd te bestaan.

Die andere wereld

Hoe is het om aan de andere kant van de wereld te zijn en daar om eten te vragen? Ik heb het zelf nog niet meegemaakt maar op televisie zie ik het tafereel, van drie Nederlandse jongens op avontuur in Zuid-Afrika die hun eten (met moeite) delen met de lokale bevolking. Ze ontmoeten daar de lokale bevolking maar ook Nederlanders die ervoor kozen om naar Zuid-Afrika te emigreren.

“Het is wel heel veel eten. Dat krijgen we nooit op”, zegt een van de drie jongens.

Fast Food

Bliep-bliep-bliep. Een pak koeken, melk, twee zakken croissants, een brood, nog een pak koeken, piep-piep-piep, de producten gaan een voor een over een scanner terwijl een scherm de prijs laat zien.

“Dat is dan eenentwintig euro en vijfenveertig cent”, zegt de kassamevrouw. Ze kijkt onderwijl naar de klant op een manier die je niet echt inspirerend kan noemen. De ogen van de klant kijken naar de handen van de mevrouw. Geld wisselt zich van handen om daarna direct in een la te verdwijnen.

Klassiekers uit de Afval

Nog geen tien meter verder, terwijl de Bulgaar nog aan het inladen is, houd ik me opnieuw stil. Dozen vol met boeken liggen voor mijn voeten. Zo veel dozen zelfs dat boeken ook over de grond verspreid liggen; de sporen van een vorige speurder. Mijn mond valt nog verder open van verbazing als ik een paar boeken in mijn hand neem. Harry Potter in meerdere delen lacht mij vanaf een harde kaft toe, en snel schieten mijn handen ook door de andere boeken waaronder klassiekers zoals Asimov's “Foundation” en Castaneda's “The Teachings of Don Juan”.

De Waarde van Geld

Het was inmiddels negen maanden geleden dat ik geld in mijn handen had gehad. Dat ik geld gevoeld had, aangeraakt had, het knisperende geluid van briefgeld hoorde en het papier in mijn handen voelde. Het was zo lang geleden dat ik van schrik niet wist ik wat ik ermee moest.

Het geld was niet eens mijn eigen geld. Ik was te gast bij vrienden in Lyon en het was mijn beurt om naar de markt te gaan en inkopen te doen. Ik accepteerde het, want vond dat ik geen slaaf mocht zijn van mijn principes.

Effectief Weigeren

Afgelopen zomer was ik op reis in Portugal. Lopend en met de duim. Ik liftte van noord naar zuid en genoot van alle gastvrijheid die ik ontving. In die drie maanden heb ik geen geld uitgegeven, behalve een enkele keer als ik geld van derden kreeg en een pauze nodig had. Zelf had ik niets.

Plannen had ik evenmin en zo kwam ik van het ene avontuur in de andere terecht en omdat ik open was om nieuwe mensen te ontmoeten, ben ik heel wat karakters tegengekomen bij wie het effectief weigeren in de vingers zat.